هوش مصنوعی (AI) چیست؟
هوش مصنوعی (AI) به شبیه سازی هوش انسانی توسط اکتشافی کدگذاری شده با نرم افزار اشاره دارد. امروزه این کد در همه چیز از برنامههای مبتنی بر ابر، برنامههای کاربردی سازمانی گرفته تا برنامههای مصرفکننده و حتی سیستمافزار تعبیهشده رایج است.
سال ۲۰۲۲ هوش مصنوعی را از طریق آشنایی گسترده با کاربردهای ترانسفورماتور پیشآموزشی مولد وارد جریان اصلی کرد. محبوب ترین برنامه ChatGPT OpenAI است. شیفتگی گسترده ChatGPT آن را مترادف با هوش مصنوعی در ذهن اکثر مصرف کنندگان کرده است. با این حال، این تنها بخش کوچکی از روشهایی است که امروزه از فناوری هوش مصنوعی استفاده میشود.
ویژگی ایده آل هوش مصنوعی توانایی آن در منطقی کردن و انجام اقداماتی است که بیشترین شانس را برای دستیابی به یک هدف خاص دارد. زیرمجموعهای از هوش مصنوعی، یادگیری ماشینی (ML) است، که به این مفهوم اشاره دارد که برنامههای کامپیوتری میتوانند به طور خودکار از دادههای جدید بیاموزند و بدون کمک انسان با آنها سازگار شوند. تکنیکهای یادگیری عمیق، این یادگیری خودکار را از طریق جذب مقادیر عظیمی از دادههای ساختار نیافته مانند متن، تصاویر یا ویدیو امکانپذیر میسازد.
اقلام کلیدی
هوش مصنوعی (AI) به شبیه سازی یا تقریب هوش انسانی در ماشین ها اشاره دارد.
اهداف هوش مصنوعی شامل یادگیری، استدلال و ادراک با کامپیوتر است.
هوش مصنوعی امروزه در صنایع مختلف از صنایع مالی گرفته تا مراقبت های بهداشتی استفاده می شود.
هوش مصنوعی ضعیف معمولاً ساده و تک کاره است، در حالی که هوش مصنوعی قوی وظایف پیچیدهتر و شبیه به انسان را انجام میدهد.
برخی از منتقدان بیم دارند که استفاده گسترده از هوش مصنوعی پیشرفته می تواند تأثیر منفی ای بر روی جامعه داشته باشد.
آشنایی با هوش مصنوعی (AI)
وقتی اکثر مردم اصطلاح هوش مصنوعی را می شنوند، اولین چیزی که معمولاً به آن فکر می کنند ربات ها هستند. دلیلش این است که فیلمها و رمانهای پرهزینه داستانهایی درباره ماشینهای انسانمانندی میبافند که بر روی زمین ویرانگری میکنند. اما هیچ چیز نمی تواند کاملا دور از حقیقت باشد.
هوش مصنوعی بر این اصل استوار است که هوش انسانی را میتوان به گونهای تعریف کرد که یک ماشین بتواند به راحتی آن را تقلید کند و وظایف را از ساده ترین تا پیچیده ترین انجام دهد. اهداف هوش مصنوعی شامل تقلید از فعالیت های شناختی انسان است. محققان و توسعه دهندگان در این زمینه در تقلید از فعالیت هایی مانند یادگیری، استدلال و ادراک، تا حدی که بتوان آن ها را به طور مشخص تعریف کرد، گام های شگفت انگیز و سریعی برداشته اند. برخی بر این باورند که مبتکران ممکن است به زودی قادر به توسعه سیستم هایی باشند که از ظرفیت انسان برای یادگیری یا استدلال هر موضوعی فراتر باشد. اما برخی دیگر بدبین هستند زیرا تمام فعالیت های شناختی با قضاوت های ارزشی همراه است که تابع تجربه انسانی است.
با پیشرفت فناوری، معیارهای قبلی که هوش مصنوعی را تعریف می کردند، قدیمی می شوند. به عنوان مثال، ماشینهایی که توابع اولیه را محاسبه میکنند یا متن را از طریق تشخیص نوری کاراکتر تشخیص میدهند، دیگر به عنوان تجسم هوش مصنوعی در نظر گرفته نمیشوند، زیرا این عملکرد اکنون به عنوان یک عملکرد ذاتی رایانه، بدیهی تلقی میشود.
هوش مصنوعی به طور مداوم در حال تکامل است تا به نفع بسیاری از صنایع مختلف باشد. ماشینها با استفاده از یک رویکرد بین رشتهای مبتنی بر ریاضیات، علوم کامپیوتر، زبانشناسی، روانشناسی و غیره سیمکشی میشوند.
الگوریتمها اغلب نقش بسیار مهمی در ساختار هوش مصنوعی بازی میکنند، جایی که الگوریتمهای ساده در کاربردهای ساده استفاده میشوند، در حالی که الگوریتمهای پیچیدهتر به چارچوببندی هوش مصنوعی قوی کمک میکنند.
کاربردهای هوش مصنوعی
کاربردهای هوش مصنوعی بی پایان است. این فناوری را می توان در بسیاری از بخش ها و صنایع مختلف به کار برد. هوش مصنوعی در صنعت مراقبت های بهداشتی برای پیشنهاد دوز دارو، شناسایی درمان ها و کمک به روش های جراحی در اتاق عمل در حال آزمایش و استفاده است.
از دیگر نمونههای ماشینهای دارای هوش مصنوعی میتوان به رایانههای شطرنج و ماشینهای خودران اشاره کرد. هر یک از این ماشینها باید عواقب هر اقدامی را که انجام میدهند بسنجند، زیرا هر اقدامی بر نتیجه نهایی تأثیر میگذارد. در شطرنج، نتیجه نهایی برنده شدن در بازی است. برای خودروهای خودران، سیستم کامپیوتری باید تمام داده های خارجی را در نظر گرفته و آن را محاسبه کند تا به گونه ای عمل کند که از برخورد جلوگیری کند.
هوش مصنوعی همچنین کاربردهایی در صنعت مالی دارد، جایی که از آن برای شناسایی و نشان دادن فعالیتهای بانکی و مالی مانند استفاده غیرعادی از کارت نقدی و سپردههای بزرگ حساب استفاده میشود که همگی به بخش کلاهبرداری بانک کمک میکنند. از برنامه های کاربردی برای هوش مصنوعی نیز برای کمک به ساده سازی و تسهیل تجارت استفاده می شود. این امر با تسهیل برآورد عرضه، تقاضا و قیمت گذاری اوراق بهادار انجام می شود.
انواع هوش مصنوعی
هوش مصنوعی را می توان به دو دسته ضعیف و قوی تقسیم کرد. هوش مصنوعی ضعیف مظهر سیستمی است که برای انجام یک کار خاص طراحی شده است. سیستمهای ضعیف هوش مصنوعی شامل بازیهای ویدیویی مانند مثال شطرنج از بالا و دستیاران شخصی مانند الکسای آمازون و سیری اپل میشوند. شما از دستیار سوالی میپرسید و او به آن پاسخ میدهد.
سیستمهای هوش مصنوعی قوی، سیستمهایی هستند که وظایفی را انجام میدهند که مشابه کار های انسان است. این ها معمولاً سیستم های پیچیده تر و حرفه ای تر هستند. آنها طوری برنامهریزی شدهاند که موقعیتهایی را مدیریت کنند که ممکن است نیاز به حل مشکل بدون مداخله شخصی باشد. این نوع سیستم ها را می توان در کاربردهایی مانند اتومبیل های خودران یا در اتاق های عمل بیمارستان ها یافت.
ملاحظات خاص
هوش مصنوعی از ابتدای پیدایش خود مورد توجه دانشمندان و عموم مردم قرار گرفته است. یکی از موضوعات رایج این ایده است که ماشینها به قدری توسعه مییابند که انسانها نمیتوانند آن ها را کنترل کنند و خود به خود بلند میشوند و خود را با سرعتی تصاعدی دوباره طراحی میکنند.
مورد دیگر این است که ماشین ها می توانند به حریم خصوصی افراد نفوذ کنند و حتی به سلاح تبدیل شوند. بحثهای دیگر در مورد اخلاق هوش مصنوعی و اینکه آیا سیستمهای هوشمندی مانند روباتها باید با حقوقی برابر با انسانها برخورد کنند، بحث میکنند.
خودروهای خودران نسبتاً بحثبرانگیز بودهاند، زیرا ماشینهای آنها برای کمترین خطر ممکن و کمترین تلفات طراحی میشوند. اگر سناریوی برخورد همزمان با یک نفر یا خودروی دیگری ارائه شود، این خودروها گزینه ای را محاسبه می کنند که کمترین خسارت را به همراه داشته باشد.
یکی دیگر از مسائل بحث برانگیز بسیاری از افراد با هوش مصنوعی این است که چگونه ممکن است بر اشتغال انسان تأثیر بگذارد. با توجه به اینکه بسیاری از صنایع به دنبال خودکارسازی مشاغل خاص از طریق استفاده از ماشین آلات هوشمند هستند، این نگرانی وجود دارد که افراد از نیروی کار بیرون رانده شوند. خودروهای خودران ممکن است نیاز به تاکسی و برنامههای اشتراک خودرو را از بین ببرند، در حالی که تولیدکنندگان ممکن است به راحتی نیروی انسانی را با ماشینها جایگزین کنند و مهارتهای افراد را منسوخ کنند.
تصور می شود اولین هوش مصنوعی یک رایانه چکرز باشد که توسط دانشمندان کامپیوتر دانشگاه آکسفورد (بریتانیا) در سال ۱۹۵۱ ساخته شد.
نوع هوش مصنوعی چیست؟
هوش مصنوعی را می توان به یکی از این چهار نوع طبقه بندی کرد.
هوش مصنوعی واکنشی از الگوریتم هایی برای بهینه سازی خروجی ها بر اساس مجموعه ای از ورودی ها تهیه می کند. به عنوان مثال، هوش مصنوعی شطرنج، سیستم های واکنشی هستند که بهترین استراتژی را برای برنده شدن در بازی بهینه می کنند. هوش مصنوعی واکنشی نسبتاً ثابت است و قادر به یادگیری یا سازگاری با موقعیتهای جدید نیست. بنابراین، با ورودی های یکسان، همان خروجی را تولید می کند.
هوش مصنوعی حافظه محدود می تواند با تجربیات گذشته سازگار شود یا بر اساس مشاهدات یا داده های جدید خود را به روز کند. اغلب، مقدار به روز رسانی محدود است (از این رو نام آن)، و طول حافظه نسبتا کوتاه است. برای مثال، وسایل نقلیه خودران میتوانند «جاده را بخوانند» و با موقعیتهای جدید سازگار شوند، حتی از تجربیات گذشته «یاد بگیرند».
هوش مصنوعی تئوری ذهن کاملاً سازگار است و توانایی گسترده ای در یادگیری و حفظ تجربیات گذشته دارد. این نوع از هوش مصنوعی شامل رباتهای چت پیشرفتهای است که میتوانند آزمون تورینگ را با موفقیت پشت سر بگذارند و فرد را فریب دهند تا فکر کند هوش مصنوعی یک انسان است. اگرچه این هوش مصنوعی پیشرفته و چشمگیر است، اما خودآگاه نیستند.
هوش مصنوعی خودآگاه، همانطور که از نامش پیداست، هوشیار می شوند و از وجود خود آگاه می شوند. هنوز در قلمرو داستان های علمی تخیلی، برخی از کارشناسان معتقدند که هوش مصنوعی هرگز آگاه یا “زنده” نخواهد شد.
امروزه چگونه از هوش مصنوعی استفاده می شود؟
هوش مصنوعی امروزه به طور گسترده در طیف وسیعی از برنامه های کاربردی با سطوح مختلف پیچیدگی استفاده می شود. الگوریتمهای توصیهای که پیشنهاد میکنند آن چه که ممکن است بعداً دوست داشته باشید، پیادهسازیهای محبوب هوش مصنوعی هستند، مانند چتباتهایی که در وبسایتها یا به شکل بلندگوهای هوشمند ظاهر میشوند (مانند الکسا یا سیری). هوش مصنوعی برای پیشبینی از نظر آب و هوا و پیشبینی مالی، سادهسازی فرآیندهای تولید، و کاهش اشکال مختلف کار شناختی اضافی (مانند حسابداری مالیاتی یا ویرایش) استفاده میشود. هوش مصنوعی همچنین برای انجام بازی ها، کار با وسایل نقلیه خودران، زبان پردازش و موارد دیگر استفاده می شود.
OpenAI ابزار ChatGPT خود را اواخر سال ۲۰۲۲ منتشر کرد. این ابزار به سرعت در سال ۲۰۲۳ با اضافه شدن میلیون ها کاربر هر ماه به محبوبیت دست یافت. ChatGPT یک هوش مصنوعی ضعیف در نظر گرفته می شود، اما زیاد از حد واکنشی نیست و می تواند خلاقانه به موضوعات مختلف پاسخ دهد.
چگونه از هوش مصنوعی در مراقبت های بهداشتی استفاده می شود؟
در تنظیمات مراقبت های بهداشتی، هوش مصنوعی برای کمک به تشخیص استفاده می شود. هوش مصنوعی در شناسایی ناهنجاری های کوچک در اسکن ها بسیار خوب است و می تواند تشخیص ها را از علائم و موارد حیاتی بیمار بهتر تشخیص دهد. هوش مصنوعی همچنین برای طبقه بندی بیماران، نگهداری و پیگیری سوابق پزشکی و رسیدگی به ادعاهای بیمه سلامت استفاده می شود. تصور می شود که نوآوری های آینده شامل جراحی رباتیک به کمک هوش مصنوعی، پرستاران یا پزشکان مجازی و قضاوت بالینی مشترک باشد.